توحید
توحید (ایمان به خدا)
اهمیت توحید:
اهمیت توحید را می توان چنین ترسیم کرد:
توحید اولین فریضه ای است که انسان به آن مکلف می گردد و بوسیله آن به دائره اسلام پا می گذارد و یگانه توشه ای است که انسان در آخرین لحظات زندگی با آن از دنیا کوچ می کند.توحید آغاز و پایان و ظاهر و باطن دین است، توحید دعوت پیامبران علیهم السلام است.برای همین توحید بود که خداوند مخلوقات را آفرید و پیامبران را مبعوث وکتابهای آسمانی را نازل فرمود، و بر اساس همین توحید بود که بشریت به دو دسته تقسیم شد مؤمن و کافر، و رستگار و زیانکار. تحقق توحید:
تحقق کامل توحید این است که آنرا از هر گونه شائبه شرک و بدعت و گناه، صاف و پاک نگهداریم. و آن بر دو قسم است: واجب و مستحب.
بخش واجب
مامسلمانان باید توحیدرا از شرک ،نوآوریهای خودساخته دینی ،وگناهان که در آن تاثیر منفی می گذارد و از پاداش آن میکاهد و منافی اصل توحید است خالص و پاک نگهداریم.
خداوند متعال در آیه 116 سوره مبارکه نساء می فرماید:
(إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشاء وَمَنْ یُشْرَک بِاللهِ فَقَدْ ضَلالابَعِیداً )
«به راستی خداوند (آن گناه را) که به او شرک آورده شود، نمی بخشاید و جز آن را برای هر کس که بخواهد، می آمرزدوهر که برای خدا شریک بگیرد قطعا دچار گمراهی دوری شده است».
و نیزمی فرماید:
(الذین آمَنُوا وَلَمْ یَلْبِسُوا إِیمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِکَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ)
«کسانی که ایمان آوردند و ایمانشان را به شرک نیامیخته اند، آنانند که امنیت و (آرامش) دارند و آنان هدایت شدگانند».
بخش مستحب
احسان نمودن به دیگران برای جلب رضایت حضرت حق ویقین داشتن به درستی اعمالی که انجام میدهد ورسیدن به مقام صبر وشکیبایی در برابر حوادث ورویدادی که پیش می آیدوتوکل کامل به خداوندمتعال واینکه داروی همه دردهای مادی ومعنوی خود رافقط از خدا بخواهدوبا محبت وعبادت ودعا وتضرع وانجام مستحبات خود رامحبوب خدا بگرداند.
شرک
مقابل توحید، شرک است .این که بنده در پرستش برای خداوند شریکی قرار دهد، مثل خدا، او را بخواند و به سوی او قصد کند، بر او توکل کند، از او امید داشته باشد، ویا از او بترسد.این نوع شرک از گناهان کبیره محسوب می شودخداوند متعال می فرماید:
(إِنَّهُ مَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ الْجَنَّهَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصَار)
«بی گمان کسی که به خداوند شرک آورد خداوند بهشت را بر او حرام می گرداند و جایگاهش آتش (دوزخ) است. و ستمکاران یاورانی ندارند».
تعریف عبادت:
عبادت اسم جامعی است که تمام آنچه را که خداوند دوست می دارد و به آن خوشنود می گردد در بر می گیرد اعم از عقاید و اعمال قلوب و اعمال جوارح و همه اعمالی که بنده را به خدا نزدیک می کند.
بنابراین همه آنچه که خداوند در کتابش و سنت رسولش حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم مشروع قرار داده در تعریف عبادت داخل است، عبادت انواع مختلفی دارد، بعضی عبادات قلبی است، مانند ارکان پنجگانه دین،ایمان به خدا،ایمان به ملائکه ها،ایمان به کتب آسمانی،ایمان به پیامبران الهی، ترس، رجاء، توکل، رغبت، رهبت و غیره، و بعضی عبادات ظاهری است، مانند: نماز و زکات ، روزه ، حج.و...
عبادت زمانی مورد قبول حضرت حق واقع می شود که اولا خالص برای خدا انجام گیرد و به او شریک آورده نشود. این به معنی گواهی لااله الا الله است. چنانکه خداوند متعال می فرماید:
(إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصاً لَهُ الدِّینَ، أَلا لِلَّهِ الدِّینُ الْخَالِصُ وَالَّذِینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِیَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِیُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى إِنَّ اللَّهَ یَحْکُمُ بَیْنَهُمْ فِی مَا هُمْ فِیهِ یَخْتَلِفُونَ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی مَنْ هُوَ کَاذِبٌ کَفَّارٌ)
«ما این کتاب را که در بر گیرنده حق و حقیقت است، بر تو فرو فرستادیم. خدا را پرستش کن و پرستش خود را خاص برای او گردان. هان! تنها طاعت وعبادت خالصانه برای خداست و بس. کسانی که جز خدا سرپرستان و یاوران دیگری را بر می گیرند، گویند ما آنان را پرستش نمیکنیم مگر بدان خاطر که ما را به خداوند نزدیک گردانند، بی گمان خداوند بین آنان در (باره) آنچه که در آن اختلاف می ورزند داوری می کند، خداوند کسی را که دروغگوی ناسپاس است هدایت نمی کند».
و می فرماید:
(ومَا أُمِرُوا إِلَّا لِیَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفَاءَ وَیُقِیمُوا الصَّلاهَ وَیُؤْتُوا الزَّکَاهَ وَذَلِکَ دِینُ الْقَیِّمَهِ)
«درحالی که به ایشان دستور داده نشده بود مگر اینکه مخلصانه و حقگرایانه خدا را بپرستند و نماز بر پا دارند و زکات بپردازند و این است آیین راستین».
دوما پیروی از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم ودوازده امام معصوم، به این شکل که بنده، همانند پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و امامان معصوم عمل کند بدون اینکه چیزی از آن کم کند یا به آن بیفزاید، و این معنای گواهی محمد رسول الله است. لذا می فرماید:
(قل إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ)
«بگو اگر خدا را دوست می دارید از من پیروی کنید تا خداوند شما را دوست بدارد و گناهان شما را برایتان بیامرزد».
و میفرماید:
(وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَانَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا )
«وآنچه رسول (خدا) به شما بدهد، آن را بگیرید. و از آنچه که شما را از آن باز دارد اجتناب کنید».
و میفرماید:
(فلا وَرَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتَّى یُحَکِّمُوکَ فِیمَا شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لا یَجِدُوا فِی أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْتَ وَیُسَلِّمُوا تَسْلِیما)
«سوگند به پروردگارت، (در حقیقت) ایمان نیاورند، مگر آنکه در اختلافی که بین آنان در گرفت، تو را داور کنند. آنگاه از آنچه حکم کردی، در خود هیچ دلتنگی نیابند وکاملاً گردن نهند».
عبودیت کامل در دو چیز محقق میگردد:
اول: کمال محبت الله، به طوری که بنده محبت خدا و محبت آنچه که در نزد خدا محبوب است را بر محبت هر چیز دیگری مقدم بدارد.
دوم: کمال عجز انسان برای خداوند به طوری که بنده در انجام اوامر الهی و اجتناب از اعمال نهی شده از جانب خداوند ،همواره در برابر او خاضع و فرمانبردار باشد.
پس عبودیت آن است که کمال محبت وکمال خضوع و تَذَلُّل و خوف و رجاء در آن جمع باشد، و بنده زمانی به محبت و خوشنودی خدا می رسد که عبودیت را به شکل کامل آن انجام دهد. پس خداوند دوست دارد که بنده اش با انجام فرایضی که او را بدانها مکلف کرده خود را به او نزدیک کند و هر چه بنده عبادت مستحب بیشتر انجام دهد به خدا نزدیکتر می شود و منزلت او در نزد خدای عزوجل بالاتر می رود، و به فضل و رحمت او تعالی این تقرب از اسباب رسیدنش به بهشت خواهد گردید. خداوند متعال می فرماید:
(ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَخُفْیَهً إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ )
«پروردگارتان را با تضرع و پنهانی (به نیایش) بخوانید، بی گمان او از حد گذرندگان را دوست نمی دارد».
دلائل توحید باری تعالی:
مسلماً شواهد و دلائل وحدانیت خداوند بسیار زیاد است. کسی که به آنها بیندیشد و فکرش را بکار اندازد با علم راسخ و یقین کامل مطمئن خواهد شد که آن ذات پاک یگانه و یکتاست، یگانه در افعال، یگانه در اسمها، یگانه در صفات، و یگانه در الوهیتش. اکنون چند نمونه از اینگونه دلائل و شواهد را ملاحظه فرمائید:
کسی که به عظمت و ظرافت آفرینش این جهان،تنوع مخلوقات و نظام دقیق و حساب شده ای که این کائنات را می چرخاند، بیندیشد و فکرش را بکار اندازد، به قدرت و وحدانیت خدا یقین خواهد کرد، آری کسی که در آفرینش آسمانها و زمین و آفرینش خورشید و ماه و آفرینش انسان و حیوان و آفرینش نباتات و جمادات بیندیشد به یقین در خواهد یافت که این نظام خالق و چرخاننده ای دارد که در اسماء و صفات، در آفرینش و اداره و در عبادت و ألوهیتش یگانه و یکتا است، بنابراین او یگانه ذاتی است که مستحق پرستش است. چنانکه ذات باعظمتش می فرماید:
(وجَعَلْنَا فِی الْأَرْضِ رَوَاسِیَ أَنْ تَمِیدَ بِهِمْ وَجَعَلْنَا فِیهَا فِجَاجاً سُبُلاً لَعَلَّهُمْ یَهْتَدُون وَجَعَلْنَا السَّمَاءَ سَقْفاً مَحْفُوظاً وَهُمْ عَنْ آیَاتِهَا مُعْرِضُونَ وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ کُلٌّ فِی فَلَکٍ یَسْبَحُون )
« و در زمین کوهها پدید آوردیم که (مبادا) آنرا بجنباند و در آنجا راههای گشاده نهادیم باشد که آنان راه یابند و آسمان را سقفی محفوظ قرار دادیم و آنان از نشانه های آن روی گردانند و اوست که شب و روز و خورشید و ماه را آفرید. هر یک (از ستارگان) در آسمان شناورند».
و می فرماید:
(وَمِنْ آیَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَأَلْوَانِکُمْ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیاتٍ لِلْعَالِمِینَ)
«و از نشانه هایش آفرینش آسمانها و زمین و اختلاف زبانها و رنگهایتان است. بی گمان در (این کار) برای دانشوران مایه های عبرتی است».
